Skip to content
मराठी विश्वकोश प्रथमावृत्ती
  • मराठी विश्वकोश (ज्ञानमंडळ)
  • मराठी विश्वकोश (खंड निहाय)
    • खंड : १ अंक ते आतुरचिकित्सा
    • खंड : २ आतुर निदान ते एप्स्टाइन,जेकब
    • खंड : ३ एबिंगहाऊस, हेरमान’ ते ‘किसांगानी’
    • खंड : ४ कीकट ते गाल्फिमिया ग्लॉका
    • खंड : ५ गाल्वा,एव्हारीस्त ते चेदि
    • खंड : ६ ‘चेन, सर एर्न्स्ट बोरिस’ ते ‘डोळा’
    • खंड : ७ ड्यूइसबुर्क ते धरणगाव
    • खंड : ८ ‘धरणे व बंधारे’ ते ‘न्वाकशॉट’
    • खंड : ९ पउमचरिउ – पेहलवी साहित्य
    • खंड : १० ‘पैकारा’ ते ‘बंदरे’
    • खंड : ११ बंदा ते ब्वेनस एअरीझ
    • खंड: १२ भंगुरतारा ते महाराष्ट्र राज्य
    • खंड : १३ महाराष्ट्र राज्य इलेक्ट्रॉनिकी विकास महामंडळ’ते ‘म्हैसूर संस्थान’
    • खंड : १४ यंग, एडवर्ड’ ते ‘रेयून्यों बेट
    • खंड : १५ रेल्वे ते वाद्य व वाद्यवर्गीकरण
    • खंड : १६ ‘वाद्यवृंद’ ते ‘विज्ञानशिक्षण’
    • खंड : १७ विज्ञानाचे तत्त्वज्ञान’ते शेक्सपिअर, विल्यम
    • खंड : १८ शेख अमर ते सह्याद्री
    • खंड : १९ सँगर, फ्रेडरिक ते सृष्टि व मानव
    • खंड : २० सेई-शोनागून ते ज्ञेयवाद
  • अकारविल्हे नोंदसूची
  • Toggle website search
Search this website
  • मराठी विश्वकोश (ज्ञानमंडळ)
  • मराठी विश्वकोश (खंड निहाय)
    • खंड : १ अंक ते आतुरचिकित्सा
    • खंड : २ आतुर निदान ते एप्स्टाइन,जेकब
    • खंड : ३ एबिंगहाऊस, हेरमान’ ते ‘किसांगानी’
    • खंड : ४ कीकट ते गाल्फिमिया ग्लॉका
    • खंड : ५ गाल्वा,एव्हारीस्त ते चेदि
    • खंड : ६ ‘चेन, सर एर्न्स्ट बोरिस’ ते ‘डोळा’
    • खंड : ७ ड्यूइसबुर्क ते धरणगाव
    • खंड : ८ ‘धरणे व बंधारे’ ते ‘न्वाकशॉट’
    • खंड : ९ पउमचरिउ – पेहलवी साहित्य
    • खंड : १० ‘पैकारा’ ते ‘बंदरे’
    • खंड : ११ बंदा ते ब्वेनस एअरीझ
    • खंड: १२ भंगुरतारा ते महाराष्ट्र राज्य
    • खंड : १३ महाराष्ट्र राज्य इलेक्ट्रॉनिकी विकास महामंडळ’ते ‘म्हैसूर संस्थान’
    • खंड : १४ यंग, एडवर्ड’ ते ‘रेयून्यों बेट
    • खंड : १५ रेल्वे ते वाद्य व वाद्यवर्गीकरण
    • खंड : १६ ‘वाद्यवृंद’ ते ‘विज्ञानशिक्षण’
    • खंड : १७ विज्ञानाचे तत्त्वज्ञान’ते शेक्सपिअर, विल्यम
    • खंड : १८ शेख अमर ते सह्याद्री
    • खंड : १९ सँगर, फ्रेडरिक ते सृष्टि व मानव
    • खंड : २० सेई-शोनागून ते ज्ञेयवाद
  • अकारविल्हे नोंदसूची

मानवी वैद्यक

  1. अथ:>
  2. वैद्यक>
  3. मानवी वैद्यक
  • सर्व नोंदी
  • ॲ
  • अ
  • आ
  • इ
  • उ
  • ऊ
  • ए
  • ऐ
  • ओ
  • औ
  • क
  • ख
  • ग
  • घ
  • च
  • ज
  • झ
  • ट
  • त
  • द
  • ध
  • न
  • प
  • फ
  • ब
  • भ
  • म
  • य
  • र
  • ल
  • व
  • श
  • स
  • ह
ॲ
ॲडिनॉइडे

ॲडिनॉइडे

खंड १

ॲडिसन रोग

ॲड्रियन, एडगर डग्‍लस

खंड १

ॲनिमिया

ॲपेंडिसायटीस

अ
अंगस्थिती

अंगस्थिती

खंड १

अग्नि

खंड १

अग्निकर्म

खंड १

अग्निमांद्य

अंडकोश

अंडकोश

खंड १
अंडवाहिनी

अंडवाहिनी

खंड १

अंडवृद्धि

खंड १

अँड्रोजन

अतत्त्वाभिनिवेश

खंड १
अंतःस्रावी ग्रंथि

अंतःस्रावी ग्रंथि

खंड १

अँथ्रॅक्स

अनुकंपी तंत्रिका तंत्र

अनुपान

खंड १

अनुवासन

खंड १

अपची

अपरा

अँब्यूलन्स

अरुणचर्म

अर्श

अवसाद

खंड १
अष्ठीला ग्रंथि

अष्ठीला ग्रंथि

खंड १
अस्थि

अस्थि

खंड १
अस्थिभंग

अस्थिभंग

खंड १
अस्थिमार्दव

अस्थिमार्दव

खंड १
आ

आगपेण

आगबोट लागणे

आग्यादेवी

आघात

आतडे

आतुर निदान

खंड २

आतुरचिकित्सा

खंड १
आंत्रज्वर

आंत्रज्वर

खंड १

आनंदसूत

खंड २

आम

खंड २

आयुर्वेद

खंड २

आयुर्वेदाचा इतिहास

खंड २

आरोग्यविज्ञान

खंड २

आलेप

खंड २

आव

खंड २

आवाळू

खंड २

आश्चोतन

खंड २

आसव व अरिष्ट

खंड २

आहार व औषधि

खंड २
इ

इंटरफेरॉने

खंड २

इन्फ्ल्यूएंझा

खंड २

इसब

खंड २
उ

उदकमेह

खंड २
उदर

उदर

खंड २

उपशय

खंड २
ऊ

ऊतकविज्ञान

खंड २
ए

एकौषधिकल्प व अनेकौषधिकल्प

खंड २
ऐ

ऐंद्रजल

खंड ३
ओ

ओज

खंड ३
औ

औषध

खंड ३

औषध प्रतिरोध

खंड ३

औषध व सौंदर्यप्रसाधन अधिनियम

खंड ३

औषधनिर्माणशास्त्र

खंड ३

औषधि रसायनशास्त्र

खंड ३

औषधिकल्प

खंड ३

औषधिकोश

खंड ३

औषधिक्रियाविज्ञान

खंड ३

औषधिचिकित्सा

खंड ३

औषधिस्वरूपविज्ञान

खंड ३
क

कपाटशयन

खंड ३

कर्णपूरण

खंड ३
कवटी

कवटी

खंड ३

काळपुळी, संसर्गजन्य

खंड ३
आ.१. केसांचे प्रकार : (१) उपत्वचा, (२) बाह्यक, (३) मध्यक. वरच्या बाजूला केसांचे आडवे छेद दाखविले आहेत.

केस

खंड ४
कॉर्टिसोन

कॉर्टिसोन

खंड ३
क्ष-किरण वैद्यक

क्ष-किरण वैद्यक

खंड २०

क्षुधा

खंड २०
ख

खनिज जल

खंड ४
ग
ग्रंथि

ग्रंथि

खंड ५
ग्रसनी

ग्रसनी

खंड ५
ग्रसिका

ग्रसिका

खंड ५

ग्रहचिकित्सा

खंड ५
घ

घसा

खंड ५

घृत

खंड ५
च

चंद्रकला

खंड ५

चौसष्टी पिंपळी

खंड ६

च्यवनप्राश

खंड ६
ज

जखमा आणि इजा

खंड ६
जठराची रचना : (१) बुध्न, (२) काय, (३) जठरनिर्गम-कोटर, (४) जठरनिर्गम-नाल (५) जठरद्वार-कपाट, (६) ग्रहणी, (७) लघुवक्र कडा, (८) दीर्घवक्र कडा, (९) लघुवपा, (१०) बृहद्वापा.

जठर

खंड ६

जठरांत्र मार्ग

खंड ६

जनन ग्रंथि

खंड ६
जनन तंत्र

जनन तंत्र

खंड ६

जननक्षमता व प्रजननशीलत्व

खंड ६

जर्मन मीझल्स

खंड ६

जलचिकित्सा

खंड ६

जलवायुचिकित्सा

खंड ६

जलवृषण

खंड ६

जलसंत्रास

खंड ६

जलोदर

खंड ६
आ. १. जळू (हिरुडो मेडिसिनॅलिस) : (अ) पृष्ठीय दृश्य : (आ) अधर : (१) डोळ्यांची पहिली जोडी, (२) डोळ्यांची पाचवी जोडी, (३) गुद्द्वार, (४–४) पश्च चूषक, (५) वृक्कक रंध्रांची सतरावी जोडी, (६) स्त्री-जनन रंध्र, (७) पु-जनन रंध्र, (८) वृक्कक रंध्रांची पहिली जोडी, (९) अग्र चूषक, (१०) मुख.

जळू

खंड ६

जागतिक आरोग्य संघटना

खंड ६

जांगल

खंड ६

जालिका – अंतःस्तरीय तंत्र

खंड ६
आ. १. जिभेचा पृष्ठभाग : (१) ग्रसनी भाग, (२) अधिस्वरयंत्र, (३) गिलायू (टॉन्सिल), (४) पर्णिल पिंडिका, (५) परिवृत्त-तटी पिंडिका, (६) तालुभाग, (७) कवकाभ पिंडिका, (८) अंधरंध्र.

जीभ

खंड ६

जीवरसायन चिकित्सा

खंड ६
यकृत जीवोतक परीक्षेकरिता वापरण्यात येणाऱ्या सिल्व्हरमॅन सूचिका.

जीवोतक परीक्षा

खंड ६
एडवर्ड जेन्नर

जेन्नर, एडवर्ड

खंड ६

जैव पदार्थ

खंड ६

ज्वर

खंड ६
झ

झटका

खंड ६

झाकॉब, फ्रांस्वा

खंड ६

झीट

खंड ६

झोप

खंड ६
ट

टायफस ज्वर

खंड ६

टायफॉइड ज्वर

खंड ६
गिलायू : (१) दृढ तालू, (२) मृदू तालू, (३) पडजीभ, (४) ग्रसनीची पश्चभित्ती, (५) तालुग्रसनी कमान, (६) तालुजिव्हा कमान, (७) तालुगिलायू, (८) जीभ.

टॉन्सिल

खंड ६
त

तर्पण

खंड ७

तर्पणप्रयोग

खंड ७

त्रिदोष

खंड ७

त्रैलोक्यचिंतामणि

खंड ७
द

दोष

खंड ७
दोषधातुमलविज्ञान

दोषधातुमलविज्ञान

खंड ७

द्रव्यगुणकर्मविज्ञान

खंड ७

द्विविध उपक्रम

खंड ७
ध

धन्वंतरि

खंड ७

धातु – २

खंड ८
धावरे

धावरे

खंड ८

धुपणी

खंड ८
न

नवायसलोह

खंड ८

नस्य

खंड ८

निघंटु-१

खंड ८

निद्रानाश

खंड ८
प

पडसे

खंड ९

पथ्यापथ्य

खंड ९

पर्पटी

खंड ९

पारद

खंड ९
इव्हाव प्यिट्रॉव्ह्यिच पाव्हलॉव्ह

पाव्हलॉव्ह , इव्हान प्यिट्रॉव्ह्यिच

खंड ९

पित्त उठणे

खंड ९

पिसाळ रोग

खंड ९

पुट

खंड ९

पुंसवन

खंड ९

पू

खंड ९

प्रकृति

खंड १०

प्रज्ञापराध

खंड १०

प्रतिरक्षा

खंड १०

प्रवाळभस्म

खंड १०

प्रोजेस्टोरॉन

खंड १०
फ

फाशी

खंड १०

फिरंगरोग

खंड १०

फूल पडणे

खंड १०

फेफरे

खंड १०

फ्ल्यू

खंड १०
ब

बद्धकोष्ठ

खंड ११
बस्ती देण्याची उपकरणे : (अ) ग्लिसरीन पिचकारी (आ) हिगिन्सन पिचकारी.

बस्ति

खंड ११

बहिरेपणा

खंड ११
भ

भूत

खंड १२

भेषज विज्ञान

खंड १२
म

मज्जावसंस्था

खंड १२

मणका

खंड १२
मधुमेह

मधुमेह

खंड १२

मलेरिया

खंड १२

महामारी

खंड १२

महारोग

खंड १३

मान

खंड १३

मुखालेप

खंड १३

मुरूम – २

खंड १३
मूत्र

मूत्र

खंड १३

मूर्च्छा

खंड १३

मूर्धतैल

खंड १३

मृगशृंग भस्म

खंड १३

मृत्यु

खंड १३
य

येर्ने, नील्स काय

खंड १४

योगवाही

खंड १४
योनिमार्ग

योनिमार्ग

जनन तंत्र, जननेंद्रिय
र
रक्त

रक्त

खंड १४
रक्तकोशिकाधिक्य

रक्तकोशिकाधिक्य

रक्त
रक्तपेढी

रक्तपेढी

रक्त

रक्तसृति

खंड १४
रक्ताभिसरण तंत्र

रक्ताभिसरण तंत्र

नीला  रोहिणी, लसीका तंत्र, हृदय
रक्तारुण

रक्तारुण

हीमोग्लोबिन

रंगांधत्व

खंड १४

रसायन

खंड १४

रांजनवाडी

खंड १४
रातांधळेपणा

रातांधळेपणा

डोळा

रू, प्येअर पॉल एमील

खंड १४
रेचके

रेचके

विरेचके

रेडिओ चिकित्सा

खंड १४

रेत

खंड १४

रोगविज्ञान

खंड १५
ल

लकवा

खंड १५

लक्ष्मीविलास रस

खंड १५

लंघन

खंड १५
व

वक्ष

खंड १५

वमन

खंड १५

वयःस्थापन

खंड १५

वर्ति

खंड १५

वसंत कल्प

खंड १५

वसंत कुसुमाकर

खंड १५

वाजीकरण

खंड १५

वांब – १

खंड १५
वार – २

वार – २

खंड १६

वारे जाणे

खंड १६

विरुद्ध

खंड १६

विरेचन

खंड १६

विषतंत्र

खंड १६

विषमज्वर

खंड १६
विषविज्ञान

विषविज्ञान

खंड १६

विषूचिका

खंड १६

वृषण

खंड १७

वेग

खंड १७

व्रणबंध

खंड १७
श

शरीर व मन

खंड १७
आ. १. शरीरातील द्रवांच्या वितरणाचे तीन कप्पे दाखवणारी प्रतिकृती [पचनमार्गाशी रक्तद्रवाचे आदान-प्रदान शोषण आणि पाचक रसांचे स्रवण यांद्वारे होते. लसीका द्रवाचे रक्तात आगमन लसीका वाहिन्यांतून होते. बाकी सर्व हालचाली कोशिकावाहिनी पटले आणि कोशिकापटले यांना पार करून होतात. या प्रतिकृतीत दाखविलेल्या तीन कप्प्यांमध्ये शरीराच्या एकूण वजनाच्या सु. ६० प्रतिशत (७० किग्रॅ वजनाच्या व्यक्तीत ) पाण्याच्या रूपात आणि उरलेले ४० प्रतिशत घन पदार्थांच्या रूपात याच तीन कप्प्यांमध्ये व त्यांच्या भोवतालच्या पटले व इतर ऊतकांमध्ये सामावलेले असते.] सर्व प्रकारच्या द्रवांचे आपापल्या कप्प्यातील द्रव्यमान आणि गुणधर्म कायम राहण्यासाठी व कोशिकांची कार्यक्षमता टिकून राहण्यासाठी द्रवांमधील तर्षणदाबजनक रेंणूंचे प्रमाण आणि विद्युत विच्छेद्य (वितळविले असता किंवा सामान्यत: पाण्यात विरघळविले असता विद्युत संवाहक बनणाऱ्या ) घटकांचे एकमेकांशी असलेले प्रमाण महत्त्वाचे असते. त्यांच्या संहतीमध्ये झालेले बदल एकूण घटकांच्या संदर्भात कसे परिणाम घडवितात, हे लक्षात येण्यासाठी घटक पदार्थांची संहती त्यांच्या वजनात न सांगता मिलिसममूल्य प्रतिलिटर किंवा मिलिमोलर संहतीच्या शब्दांत देण्याची पद्धत आहे. मिलिसममूल्य संहतीस त्या पदार्थाच्या सममूल्यभाराने गुणिले असता मिलिग्रॅममध्ये संहती मिळू शकते. उदा., १४२ मिलिसममूल्य प्रतिलिटर सोडियम म्हणजेच १४२ x २३ = ३,२६६ मिलिग्रॅम सोडियम / लि. होय.

शरीरक्रियाविज्ञान

खंड १७

शल्यतंत्र व शालाक्यतंत्र

खंड १७

शवपरीक्षा

खंड १७

शुश्रूषा

खंड १७

शेरिंग्टन, सर चार्ल्‌स स्कॉट

खंड १८

शोथ

खंड १८
स

संग्रहणी

खंड १८

संततिनियमन

खंड १८

सदरलँड, अर्ल विल्बर ( ज्युनिअर )

खंड १८

सद्‌वृत्त

खंड १८

संधिज्वर

खंड १८

संधिवात

खंड १८

संधिशोथ

खंड १८

संप्राप्ति

खंड १८

समीरपन्नग

खंड १८

सर्दी

खंड १८
शरीरातील पाण्याचे तीन कप्प्यांत वितरण : ( अ ) रक्तद्रव, ( आ ) आंतरकोशिकीय द्रव, ( इ ) कोशिकांतर्गत द्रव (१) लसीका तंत्र, (२)केश-वाहिनी पटल, (३) कोशिका पटल.

सर्वांगशोफ

खंड १८
सल्फानिलामाइड

सल्फा औषधे

खंड १८
संवेदना तंत्र

संवेदना तंत्र

खंड १८

संवेदनाहरण

खंड १८

संसर्गजन्य रोग

खंड १८

साथ व साथीचे नियंत्रण

खंड १९
(अ) अचलसांधा : (१)कवटीची हाडे,(२)तंतुमय ऊतकाची जोडणी (आ) अंशतः चल असा दोन मणक्यांमधील सांधा : (१) मणक्यांची हाडे, (२) सूत्रल उपास्थीची गादी (आंतरकशेरुक गादी), (३) अस्थिबंध (संधिबंध) (इ)कोपराचा पूर्णतः चल सांधा : (१) दंडाच्या हाडाची टोके, (२) हाडाच्या टोकांवरील काचाभ उपास्थीचे आवरण, (३) प्रबाहु-बाह्यास्थीचे टोक, (४) प्रबाहु-अंतरास्थीचे टोक, (५) संधिकला, (६) संधिकोश.

सांधे

खंड १९

साबिन, आल्बर्ट ब्रूस

खंड १९

सामाजिक वैद्यक

खंड १९

सारके

खंड १९

सार्स

खंड १९

सिडनहॅम, टॉमस

खंड १९

सिद्धौषधि

खंड १९

सिनौसी – बार, फांस्वा

खंड १९

सिंप्सन, सर जेम्स यंग

खंड १९

सिमेलव्हाईस, इग्नाझ फिलिप

खंड १९

सिल्व्हिअस, फ्रांसिस्कास

खंड १९

सुखमरण

खंड १९

सुंता

खंड १९

सृष्टि व मानव

खंड १९
सेल्सस, ऑलस (ऑरिलिसस) कॉर्नीलिअस

सेल्सस, ऑलस (ऑरिलिसस) कॉर्नीलिअस

खंड २०

स्कालेंट ज्वर

खंड २०
स्टाइनमन, मार्व्हिन राल्फ

स्टाइनमन, मार्व्हिन राल्फ

खंड २०
स्टार्लिंग, अर्नेस्टहेन्री

स्टार्लिंग, अर्नेस्टहेन्री

खंड २०
स्टेथॉस्कोप

स्टेथॉस्कोप

खंड २०
स्टोप्स, मारी कारमायकेल

स्टोप्स, मारी कारमायकेल

खंड २०

स्त्रीरोग व कौमारभृत्य

खंड २०

स्नेह

खंड २०

स्रोतसे

खंड २०

स्वभावोपरम व चिकित्सा

खंड २०

स्वस्थवृत्त

खंड २०

स्वेद

खंड २०
ह
हगिन्झ, चार्ल्स ब्रेंटन

हगिन्झ, चार्ल्स ब्रेंटन

खंड २०

हाडमोड्या ज्वर

खंड २०

हिजडा

खंड २०

हीमोग्लोबिन

खंड २०
हृदयविकार

हृदयविकार

खंड २०
हॅर्शी, ॲल्फ्रेड डे

हॅर्शी, ॲल्फ्रेड डे

खंड २०

हेमगर्भ

खंड २०

हॉजकिन रोग

खंड २०

हॉर्मोने

खंड २०

अर्थशास्त्र (566) अवर्गीकृत (2722) आयुर्वेद (83) इंग्रजी भा. सा. (223) इतिहास (669) इतिहास, जागतिक (203) इतिहास, भारतीय (338) उद्योग व व्यापार (333) उपयुक्त कला (102) कला सामान्य (88) कायदा (273) कीटकविज्ञान (84) कृषिविज्ञान (220) खगोलशास्त्र (290) खेळ (113) गणित (155) चित्रकला (77) तत्त्वज्ञान (261) धर्म (680) पुरातत्त्वविद्या (177) प्राणिविज्ञान (224) फ्रेंच भा. सा. (98) बंगाली भा. सा. (72) भाषाशास्त्र (94) भूगोल (3060) भूविज्ञान (490) भौतिकी (427) मराठी भा. सा. (269) मानवशास्त्र (297) मानवी वैद्यक (187) मानसशास्त्र (175) यांत्रिक अभियांत्रिकी (121) युद्धशास्त्र (233) यूरोपीय भा. सा. (114) रसायनशास्त्र (456) राज्यशास्त्र (494) वनस्पतिविज्ञान (1386) वातावरणविज्ञान (87) वास्तुकला (93) विद्युत् अभियांत्रिकी (69) शिक्षणशास्त्र (254) संगीत (208) संस्कृत भा. सा. (165) समाजशास्त्र (227) हिंदी भा. सा. (82)

  • 18,021,559 अभ्यागत

© मराठी विश्वकोश निर्मिती मंडळ - सर्व हक्क राखीव | अनन्या मल्टीटेक प्रायवेट लिमिटेड द्वारा विकसित

Skip to content
Open toolbar Accessibility Tools

Accessibility Tools

  • Increase TextIncrease Text
  • Decrease TextDecrease Text
  • GrayscaleGrayscale
  • High ContrastHigh Contrast
  • Negative ContrastNegative Contrast
  • Light BackgroundLight Background
  • Links UnderlineLinks Underline
  • Readable FontReadable Font
  • Reset Reset