वास्तुकला – मराठी विश्वकोश प्रथमावृत्ती

अ

मुखलिंग मनोरा, बेऑन, अंकोरथोम.

अंकोरथोम

अमेरिकन वास्तुकला

जैन हाथीसिंग मंदिर

अहमदाबाद वास्तुशैली

आ

'लेक शोअर ड्राइव्ह' : गृहवास्तू, शिकागो (१९५०-५१)-मौएस व्हान डेर रोअ.

आधुनिक वास्तुकला

आयफेल टॉवर

आल्तॉ, ह्युगो हेन्रिक आल्व्हार

इ

इरेक्थीयम

सुलेमानी मशीद, इस्तंबूल

इस्लामी वास्तुकला

औ

औद्योगिक वास्तुकला

ख

पट्ट्यांची खिडकी

खिडकी

ग

‘वर्ल्ड ट्रेड सेंटर’ ची गगनचुंबी जुळी इमारत, न्युयॉर्क.

गगनचुंबी इमारती

(१) विन्नेबागो जमातीचा ‘विग्‌वॅम’ तंबू, उत्तर अमेरिका. (२) मोन्‌व्हू जमातीची गोलाकार झोपडी, काँगो. (३) बुशमन जमातीची मधाच्या पोळ्यासारखी झोपडी, दक्षिण आफ्रिका.

श्री नटराज मंदिराचे पूर्वेकडील गोपुर, चिदंबरम्.

गोपुर

गोलघुमट, विजापूर.

गोलघुमट

घ

घंटाघर

घाट, नदीचे

फ्लॉरेन्सच्या कॅथीड्रलचा घुमट–ब्रूनेल्लेस्की

च

विधानसभा इमारत, चंडीगढ.

चंडीगढ

चैत्यगृहाचा अंतर्भाग, कार्ले, इ. स. पू. सु. १ ले शतक

चैत्य

छ

छप्पर

ज

जयप्रकाश व मागील बाजूस रामयंत्र, जंतरमंतर, दिल्ली.

जंतरमंतर

सलीम चिश्तीच्या कबरीवरील जाळी, फतेपुर सीक्री.

जाळीकाम

जोन्स, इनिगो

त

ताजमहाल : रचनाकल्प

ताजमहाल

द

नेमिनाथाचे मंदिर : बाजूचे गर्भगृह, दिलवाडा, तेरावे शतक.

दिलवाडा

१. दौलताबाद किल्ल्याचे संरक्षक प्रवेशद्वार, १२ वे शतक. २. विधानसौघातील मंत्रिमंडळाच्या दालनाचा कोरीव चंदनी दरवाजा, बंगलोर, १९५८. ३. तिसऱ्या शॅल्मानीझरच्या कारकिर्दीतील ब्राँझ द्वाराचा भाग, ॲसिरीया, इ. स. पू. ८५९-८२४. ४. बीबीका मकबरा (औरंगजेबाची राणी रबिया दौरानीची कबर) : प्रवेशद्वार,१६७९. ५. फॅरेन्सचे बाप्तिस्मागृह : उत्तरेकडील ब्रँझ द्वार (१५ वे शतक) – गीबेर्ती. ६. एका आधुनिक गृहाचे अंतर्द्वार. ७. मंदिरवास्तूचा दर्शनी दरवाजा, भुवनेश्वर. १९ व्या शतकाचा उत्तरार्ध.

द्वार

न

आ. १. खेड्याची रचना : (१) हमरस्ता, (२) गावातील रस्ते, (३) वस्तीतील रस्ते, (४) पटांगण, (५) चावडी, (६) सहकारी शेतकी संस्था, (७) कोठारे, (८) दुकाने, (९) गाडीतळ व गुरांचा बाजार, (१०) गुरांचा दवाखाना, (११) आरोग्य केंद्र, (१२) शाळा, (१३) लोकवस्ती, (१४) सार्वजनिक स्वच्छतागृह, (१५) खतांसाठी खड्डे, (१६) खळी.

नगररचना

प

पा र्थ नॉ न अथेन्स

पार्थनॉन

पाललाद्यो, आन्द्रेआ

चीनमधील एक अष्टकोनी पॅगोडा

पॅगोडा

फ

दिवाण-इ-खास मधील मध्यवर्ती स्तंभाचा शिरोभाग

फतेपुर सीक्री

खंड १०

फिडीयसचे एक शिल्प : 'हेड ऑफ अथिना लेम्नीया,' संगमरवर, बोलोन्या, इटली रोमन प्रतिकृती.

फिडीयस

खंड १०

ब

राजभवनातील पाहुण्यांचा बंगला, मलबार पॉइंट, मुंबई

बंगला

खंड १०

बॅरी, चार्ल्स

खंड ११

हातावर पोपट घेतलेली सुरसुंदरी

बेलूर

खंड ११

ब्रॉयर, मार्सेल

खंड ११

भ

‘रायटर्स बिल्डिंग्ज ’, कलकता (१७८०)-टॉमस लॉयन.

भारतीय वास्तुकला

खंड १२

(१) ईजिप्शियन भित्तिशिल्पन - पहिल्या सेटीचे मंदीर, आबायडॉस, इ. स. पू. सु. १३१२. (२) डच शैलीचे शिल्पांकन केलेली राजवाड्याची दर्शनी भिंत, मांडवी, भारत. (३) आधुनिक फ्रेंच वास्तुकल्पातील काचेच्या भिंतीची योजना, प्रदर्शन-दालन, नँतॅर, १९५६-५८. (४) राजपूत लघुचित्रांनी सजवलेली दरबार-दालनाची भिंत, कोटा, भारत.

खंड १२

भुलभुलैया

खंड १२

थ्रासोच्या भूमिगत थडग्यातील भित्तिलेपचित्राचे अंशदृश्य, रेम, ४ थे शतक.

भूमिगत थडगी

खंड १२

य

‘सेंचरी २१’ प्रदर्शनातील दालनाची नमुनाकृती, सिॲटल, १९६२.

यामासाकी, मिनोरू

खंड १४

ल

ल कॉर्ब्यूझ्ये

खंड १५

‘व्हाइस्-रॉय हाउस’, नवी दिल्ली, १९१३-३०.

लट्येन्झ, एडविन लँड्सीर

खंड १५

श

शार्त्र

खंड १७

बृहदीश्वर मंदिराचे शिखर, तंजावर

खंड १७

श्वे डागोन पॅगोडा : बौद्ध धर्मीयांचे पवित्र ठिकाण, यांगोन (रंगून).

श्वे डागोन पॅगोडा

खंड १८

ह

शिखरावरील संदलाशिल्पन : काशीविश्वेश्वर मंदिर, वाई (जि. सातारा).

हेमाडपंती वास्तुशैली

खंड २०