Skip to content
मराठी विश्वकोश प्रथमावृत्ती
  • मराठी विश्वकोश (ज्ञानमंडळ)
  • मराठी विश्वकोश (खंड निहाय)
    • खंड : १ अंक ते आतुरचिकित्सा
    • खंड : २ आतुर निदान ते एप्स्टाइन,जेकब
    • खंड : ३ एबिंगहाऊस, हेरमान’ ते ‘किसांगानी’
    • खंड : ४ कीकट ते गाल्फिमिया ग्लॉका
    • खंड : ५ गाल्वा,एव्हारीस्त ते चेदि
    • खंड : ६ ‘चेन, सर एर्न्स्ट बोरिस’ ते ‘डोळा’
    • खंड : ७ ड्यूइसबुर्क ते धरणगाव
    • खंड : ८ ‘धरणे व बंधारे’ ते ‘न्वाकशॉट’
    • खंड : ९ पउमचरिउ – पेहलवी साहित्य
    • खंड : १० ‘पैकारा’ ते ‘बंदरे’
    • खंड : ११ बंदा ते ब्वेनस एअरीझ
    • खंड: १२ भंगुरतारा ते महाराष्ट्र राज्य
    • खंड : १३ महाराष्ट्र राज्य इलेक्ट्रॉनिकी विकास महामंडळ’ते ‘म्हैसूर संस्थान’
    • खंड : १४ यंग, एडवर्ड’ ते ‘रेयून्यों बेट
    • खंड : १५ रेल्वे ते वाद्य व वाद्यवर्गीकरण
    • खंड : १६ ‘वाद्यवृंद’ ते ‘विज्ञानशिक्षण’
    • खंड : १७ विज्ञानाचे तत्त्वज्ञान’ते शेक्सपिअर, विल्यम
    • खंड : १८ शेख अमर ते सह्याद्री
    • खंड : १९ सँगर, फ्रेडरिक ते सृष्टि व मानव
    • खंड : २० सेई-शोनागून ते ज्ञेयवाद
  • अकारविल्हे नोंदसूची
Search for:
  • मराठी विश्वकोश (ज्ञानमंडळ)
  • मराठी विश्वकोश (खंड निहाय)
    • खंड : १ अंक ते आतुरचिकित्सा
    • खंड : २ आतुर निदान ते एप्स्टाइन,जेकब
    • खंड : ३ एबिंगहाऊस, हेरमान’ ते ‘किसांगानी’
    • खंड : ४ कीकट ते गाल्फिमिया ग्लॉका
    • खंड : ५ गाल्वा,एव्हारीस्त ते चेदि
    • खंड : ६ ‘चेन, सर एर्न्स्ट बोरिस’ ते ‘डोळा’
    • खंड : ७ ड्यूइसबुर्क ते धरणगाव
    • खंड : ८ ‘धरणे व बंधारे’ ते ‘न्वाकशॉट’
    • खंड : ९ पउमचरिउ – पेहलवी साहित्य
    • खंड : १० ‘पैकारा’ ते ‘बंदरे’
    • खंड : ११ बंदा ते ब्वेनस एअरीझ
    • खंड: १२ भंगुरतारा ते महाराष्ट्र राज्य
    • खंड : १३ महाराष्ट्र राज्य इलेक्ट्रॉनिकी विकास महामंडळ’ते ‘म्हैसूर संस्थान’
    • खंड : १४ यंग, एडवर्ड’ ते ‘रेयून्यों बेट
    • खंड : १५ रेल्वे ते वाद्य व वाद्यवर्गीकरण
    • खंड : १६ ‘वाद्यवृंद’ ते ‘विज्ञानशिक्षण’
    • खंड : १७ विज्ञानाचे तत्त्वज्ञान’ते शेक्सपिअर, विल्यम
    • खंड : १८ शेख अमर ते सह्याद्री
    • खंड : १९ सँगर, फ्रेडरिक ते सृष्टि व मानव
    • खंड : २० सेई-शोनागून ते ज्ञेयवाद
  • अकारविल्हे नोंदसूची

रासायनिक अभियांत्रिकी

  1. अथ:>
  2. अभियांत्रिकी>
  3. रासायनिक अभियांत्रिकी
  • सर्व नोंदी
  • ॲ
  • अ
  • आ
  • उ
  • ऊ
  • ए
  • ऑ
  • क
  • ग
  • ज
  • ड
  • ध
  • न
  • प
  • ब
  • भ
  • म
  • र
  • व
  • श
  • स
  • ह
ॲ
ॲरोमॅटीकरण

ॲरोमॅटीकरण

खंड १
अ
वायूचे अधिशोषण व आनुषंगिक दाब यांचा संबंध दाखविणारा आलेख.

अधिशोषण

खंड १
आ. १. टॉमस ग्रॅहॅम यांचा अपोहनाचा प्रयोग. (१) काचेचे पोकळ नळकांडे, (२) नळकांड्याचे खालचे तोंड,(३) नळकांड्याचे वरचे तोंड, (४)अर्धपारगम्य पटल, (५) पात्र,(६) पाणी आत येण्याची नळी, (७) पाणी बाहेर जाण्याची नळी.

अपोहन

खंड १

अमिनीकरण

खंड १
अल्किलीकरण

अल्किलीकरण

खंड १
अखंड अवसादन व निचरण करणारे उपकरण. (१) रवी, (२)रवी फिरविण्याची मोटर व वेग बदलणारी पेटी, (३) रवीचे आरे, (४) आऱ्याची खाली जोडलेली पाती, (५) टाकीला मिश्रण पुरविणारा नळ, (६) मिश्रण टाकीच्या तळाकडे नेणारा नळ, (७)निर्मल सांपाणी टाकीच्या बाहेर नेणारा नळ, (८) गारा बाहेर नेणारा नळ,

अवसादन व निचरण

खंड १
आ

आर्द्रीकरण व निरार्द्रीकरण

खंड २
उ

उच्च दाब प्रक्रिया

खंड २

उत्ताप विच्छेदन

खंड २

उदासिनीकरण

खंड २
उष्णता संक्रमण

उष्णता संक्रमण

खंड २
ऊ
आ. १. साधी ऊर्ध्वपातन पद्धत - (१) बॉयलर, (२) बाष्प नलिका, (३) संघनक, (४) ऊर्ध्वपातित द्रव साठविण्याचे भांडे.

ऊर्ध्वपातन

खंड २
ए

एकक प्रक्रिया व एकक क्रिया

खंड २

एस्टरीकरण

खंड ३
ऑ

ऑक्सिडीभवन

खंड २
क
आ. १. साधा केंद्रोत्सारक : द्रवात मिसळलेले घन पदार्थ वेगळे करणारे केंद्रोत्सारी यंत्र : (१) स्थिर राहाणारा भाग, (२) भोके पाडलेले फिरणारे भांडे, (३) मिश्रण भरण्याचे तोंड, (४) आतील भांडे फिरविणारा दंड, (५) द्रव बाहेर जाण्याचा मार्ग, (६) घन पदार्थ बाहेर काढण्याचे तोंड.

केंद्रोत्सारण

खंड ४

क्षपण

खंड २०
ग
आ. १. माध्यमाची चाचणी घेण्याची टोपली (डाव्या बाजूला उभा छेद) : (१) माध्यम कापडाची पिशवी, (२) धातूची मजबूत जाळी, (३) गाळावयाचे द्रव मिश्रण, (४) स्वच्छ द्रव बाहेर काढण्याचे तोंड, (५) पिशवीवर साठलेला गाळ, (६) काचेची नळी, (७) धातूच्या जाळीला आधार देणारी स्प्रिंग.

गाळण क्रिया

खंड ५
ज

जलीय विच्छेदन

खंड ६

ज्वलन

खंड ६
ड
डाय - अमाइन ॲझिमिनोबेंझीन

डायाझोटीकरण

खंड ६
ध
चक्रवाती विलगीकारक : (१) निष्कास वायू आत येण्याचा मार्ग, (२) शंक्वाकार टाकी, (३) धूळ गोळा होण्याची कोठी, (४) शुद्ध वायू बाहेर जाण्याचा मार्ग.

धूळ व धूके संकलन

खंड ८
न
४ हायड्रॉक्सी बेंझीन १.३ डायसल्फॉनिक अम्ल २:४:६ ट्रायनायट्रोफिनॉल

नायट्रीकरण

खंड ८

निर्जलीकरण

खंड ८
आ. १. पृथक्कारी नरसाळी : (अ) चंबूच्या आकाराचे (आ) नळकांड्याच्या आकाराचे (इ) शंकूच्या आकाराचे.

निष्कर्षण

खंड ८
प

प्रक्रिया अभियांत्रिकी

खंड १०
आ. १. सूक्ष्मदर्शकातून दिसणारे प्लवन क्रियेतील बुडबुडे (१) आणि त्यांना चिकटलेले खनिज कण (२). एथिल झँथेट विद्रावातील गॅलेनाचे कण हवेच्या बुडबुड्यांना चिकटलेले दिसत आहेत (विवर्धन ४५ पट).

प्लवन

खंड १०
ब
बहुवारिकीकरण

बहुवारिकीकरण

खंड ११
आ. १. बाष्पावरणयुक्त साधे बाष्पनपात्र : (१) काहील, (२) बाह्य आवरण, (३) वाफेसाठी पोकळी, (४) वाफ पोकळीत सोडण्याचे द्वार, (५) वाफेचे संघनन होऊन झालेले पाणी बाहेर काढण्याचे द्वार, (६) संहत विद्राव बाहेर काढून घेण्यासाठी नळी.

बाष्पीकरण

खंड ११
भ

भाजणे

खंड १२
म
आ. १. प्रचालकांचे विविध प्रकार : (अ) पाती असलेले : (१) सरळ उभी पाती, (२) तिरपी पाती, (३) उभी कुंपणासारखी पाती, (४) जहाजाच्या नांगरासारखी पाती (आ) जहाजात वापरण्यात येणाऱ्या तऱ्हेचा (इ) टरबाइन प्रकारचे : (१) सरळ उभी पाती, (२) ४५° तिरपी असलेली पाती, (३) वक्र पाती.

मिश्रण व क्षोभण क्रिया

खंड १३
र
सूत्र १. बेंझिनापासून ॲनिलिन मिळविण्याची प्रक्रिया

रासायनिक अभियांत्रिकी

खंड १४
व
आ. १. साधा वर्गविभाजक : (१) मिश्रण, (२) उत्प्रवाह (लहान व हलके कण), (३) वर्गीकरणकारक स्तंभ, (४) भरड वा जड कणांची संहती या दिशेने वाढत जाते, (५) पाण्याचा प्रवाह, (६) जड वा भरड मोठे कण गोळा होणारे ग्राहकपात्र, (७) तोटी.

वर्गीकरण व विलगीकरण

खंड १५
(आ. १) व्हिटमन परिकल्पनेनुसार वायु शोषणातील चालक प्रेरणेचे स्वरुप: PG - वायुघटकाचा दाब, Pi – संतुलन अवस्थेतील आंतरपृष्ठावरील वायुदाब, Ci- द्रवाची आंतरपृष्ठालगतची संहती, CL – द्रवातील वायुघटकाची संहती.

वायुशोषण

खंड १६

विक्रियाकारक

खंड १६

विगमन

खंड १६
आ. क्रं १ बंद खोलीत ठेवलेल्या सुगंधी द्रव्याची कालमानाप्रमाणे बदलणारी संहती दाखविणारे आलेख (१) मूळच्या अ जागेजवळील संहती, (२) विरूद्ध टोकाच्या ब जागेवरील संहती, (३) अधल्यामधल्या क जागेवरील संहती, (४) दीर्घ कालानंतर सर्वत्र आढळणारी समान संहती.

विसरण

खंड १६
श

शुष्कीकरण

खंड १७
स

संघनन

खंड १८
शुद्ध पदार्थाचा बाष्पदाब-तापमान आलेख (संप्लवन आलेख) : (१) घन अवस्था, (२) द्रव अवस्था, (३) बाष्प अवस्था, (४) त्रिक्-बिंदू. (आडव्या तुटक रेषेने एक वातावरणीय दाब दर्शविला आहे).

संप्लवन

खंड १८

समस्थितिकरण

खंड १८
आ. १. बेंझीन सल्फॉनिक अम्ल आ. २. टोल्यूइन सल्फॉनिक अम्ल.

सल्फॉनीकरण

खंड १८

साबणीकरण

खंड १९

स्फटिकीकरण

खंड २०
ह

हायड्रोजनीकरण

खंड २०

हॅलोजनीकरण

खंड २०

विषयनिहाय नोंदी

  • —अभियांत्रिकी (390)
    • अणुकेंद्रीय अभियांत्रिकी (4)
    • नाविक अभियांत्रिकी (30)
    • यांत्रिक अभियांत्रिकी (119)
    • रासायनिक अभियांत्रिकी (46)
    • विद्युत् अभियांत्रिकी (70)
    • वैमानिकीय अभियांत्रिकी (11)
    • संदेशवहन अभियांत्रिकी (58)
    • स्थापत्य अभियांत्रिकी (48)
    • स्वयंचलित अभियांत्रिकी (4)
  • अर्थशास्त्र (555)
  • अवकाशविज्ञान (7)
  • +इतिहास (1217)
    • इतिहास, जागतिक (201)
    • इतिहास, भारतीय (335)
  • उद्योग व व्यापार (331)
  • +कला (246)
    • उपयुक्त कला (101)
    • कला सामान्य (86)
    • मूर्तिकला (26)
    • वस्त्रे व भूषणे (28)
  • कायदा (269)
  • +कृषिविज्ञान (220)
    • वनस्पतिरोगविज्ञान (1)
  • खगोलशास्त्र (288)
  • +खेळ आणि मनोरंजन (148)
    • खेळ (101)
    • खेळ व मनोरंजन (32)
    • मनोरंजन (15)
  • गणित (148)
  • ग्रंथालयशास्त्र (9)
  • चित्रकला (74)
  • चित्रपट (65)
  • जीवरसायनशास्त्र (54)
  • +जीवविज्ञाने (1602)
    • कीटकविज्ञान (83)
    • पशुविकारविज्ञान (6)
    • प्राणिविज्ञान (112)
    • वनस्पतिविज्ञान (1366)
    • सूक्ष्मजीवविज्ञान (35)
  • तत्त्वज्ञान (260)
  • धर्म (667)
  • धातुविज्ञान (40)
  • नृत्य (55)
  • पुरातत्त्वविद्या (176)
  • +भाषा आणि साहित्य (2166)
    • +जागतिक साहित्य (1022)
      • +अमेरिकन भा. सा. (33)
        • अमेरिकन भा. सा. (23)
        • गेलिक भा. सा. (1)
        • चिली भा. सा. (1)
        • जॉर्जियन भा. सा. (2)
        • फ्‍लेमिश भा. सा. (3)
        • फ्लेमिश-बेल्जियन भा. सा. (3)
      • +आशियाई भा. सा. (109)
        • अरबी भा. सा. (6)
        • चिनी भा. सा. (17)
        • जपानी भा. सा. (14)
        • तुर्की भा. सा. (4)
        • फार्सी भा. सा. (10)
      • +यूरोपीय भा. सा. (715)
        • इंग्रजी भा. सा. (217)
        • इटालियन भा. सा. (16)
        • ग्रीक भा. सा. (21)
        • चेक भा. सा. (6)
        • जर्मन भा. सा. (49)
        • डच भा. सा. (10)
        • डॅनिश भा. सा. (19)
        • नॉर्वेजियन भा. सा. (4)
        • पोर्तुगीज भा. सा. (14)
        • पोलिश भा. सा. (20)
        • फिनिश भा. सा. (6)
        • फ्रेंच भा. सा. (96)
        • यूरोपीय भा. सा. (1)
        • रशियन भा. सा. (43)
        • रूमानियन भा. सा. (3)
        • लॅटिन भा. सा. (24)
        • स्पॅनिश भा. सा. (33)
        • स्वीडिश भा. सा. (13)
        • हंगेरियन भा. सा. (8)
        • हिब्रू भा. सा. (5)
    • +भारतीय भाषा व साहित्य (570)
      • असमिया भा. सा. (41)
      • उर्दू भा. सा. (26)
      • ओडिया भा. सा. (50)
      • कन्नड भा. सा. (47)
      • काश्मीरी भा. सा. (12)
      • कोकणी भा. सा. (13)
      • गुजराती भा. सा. (36)
      • तमिळ भा. सा. (40)
      • तेलुगू भा. सा. (54)
      • पंजाबी भा. सा. (14)
      • बंगाली भा. सा. (71)
      • भारतीय भा. सा. (1)
      • मलयाळम् भा. सा. (29)
      • राजस्थानी भा. सा. (2)
      • सिंधी भा. सा. (12)
      • हिंदी भा. सा. (81)
    • +भाषा व लिपी (112)
      • भाषाशास्त्र (72)
      • लिपिप्रकार (39)
    • मराठी भा. सा. (265)
    • +संस्कृत व प्राकृत (251)
      • अपभ्रंश भा. सा. (15)
      • अर्धमागधी भा. सा. (12)
      • पाली भा. सा. (20)
      • पैशाची भा. सा. (1)
      • प्राकृत भा. सा. (6)
      • मागधी भा. सा. (2)
      • माहाराष्ट्री भा. सा. (20)
      • शौरसेनी भा. सा. (16)
      • संस्कृत भा. सा. (159)
    • +साहित्य (107)
      • साहित्य प्रकार (47)
      • साहित्य संकीर्ण (47)
      • साहित्यसमीक्षा (12)
  • भूगोल (3033)
  • भूविज्ञान (488)
  • भौतिकी (421)
  • मानवशास्त्र (294)
  • मानसशास्त्र (168)
  • युद्धशास्त्र (225)
  • रंगभूमी (52)
  • रसायनशास्त्र (452)
  • राज्यशास्त्र (480)
  • वातावरणविज्ञान (84)
  • वास्तुकला (93)
  • वृत्तपत्रविद्या (24)
  • +वैद्यक (206)
    • पशुवैद्यक (21)
    • +मानवी वैद्यक (184)
      • आयुर्वेद (81)
  • शास्त्रीय संस्था (15)
  • शिक्षणशास्त्र (250)
  • संकीर्ण विज्ञाने (50)
  • संगीत (206)
  • समाजशास्त्र (224)
  • सांख्यिकी (24)
  • 7,073,180 अभ्यागत

© मराठी विश्वकोश निर्मिती मंडळ - सर्व हक्क राखीव | अनन्या मल्टीटेक प्रायवेट लिमिटेड द्वारा विकसित

Skip to content
Open toolbar

Accessibility Tools

  • Increase Text
  • Decrease Text
  • Grayscale
  • High Contrast
  • Negative Contrast
  • Light Background
  • Links Underline
  • Readable Font
  • Reset