आर्निका माँटॅना : (इं. आर्निका, मौंटन टोबॅको; कुल – कंपॉझिटी). सु. ०·३ मी. उंचीची ही लहान बहुवर्षायु (पुष्कळ वर्षे जगणारी) ⇨ ओषधी मूळची उत्तर अमेरिका, आशिया, यूरोप येथील आहे. हिचे मूलक्षोड खोड बारीक, चिवट व तपकिरी रंगाचे असून त्याला खाली मुळे व जमिनीवर बिनदेठाच्या, रुंदट भाल्यासारख्या गुळगुळीत, अखंड पानांचा गुच्छ असतो. हिचा पिवळा स्तबक [→ कंपॉझिटी ] फुलोरा लांब केसाळ दांड्यावर येतो.
सुके स्तबक, मूलक्षोड आणि मुळे औषधी असून ठेचलेल्या, लचकलेल्या व खरचटलेल्या भागांवर बाहेरून मद्यार्कातून लावतात. वनस्पतीचे वरील भाग शक्तिवर्धक, जखम भरून काढणारे व क्षोभकारक आहेत. या वनस्पतीत आर्निसीन नावाचे कटुद्रव्य व शेकडा ०·५ बाष्पशील तेल असते. आर्निका-मद्यार्क शरीरात टोचल्यास प्रथम रक्तदाब कमी होतो परंतु नंतर बराच वाढतो. ही ओषधी उत्तेजक, शामक व सूज उतरविणारी आहे. ती बागेत शोभेकरिता वाफ्याच्या कडेने लावतात.
आफळे, पुष्पलता द.