स्टोट : मुस्टेलिडी कुलातील लहान मांसाहारी सस्तन प्राणी. त्याला इंग्रजीत शॉर्ट-टेल्ड वीझल किंवा बोनापार्ट वीझल म्हणतात. त्याचे शास्त्रीय नाव मुस्टेला एर्मिनिया आहे. त्याच्या फरचा रंग वरच्या बाजूला तपकिरी, तर खालच्या बाजूला पांढरट असतो. हा प्राणी सडपातळ, चपळ आणि रक्तपिपासू असून त्याची लांबी १३—२९ सेंमी. असते. शेपटी लांब (५—१२ सेंमी.) म्हणजे शरीराच्या एकूण लांबीच्या सु. ४०%. असते हिवाळ्यात फरचा रंग पांढरा शुभ्र असतो व फक्त शेपटीचे टोक काळे असते. या अवस्थेत त्याला ‘ एर्माइन ’ हे लोकप्रिय नाव देतात. सौम्य थंड हवामानात फरचा रंग अंशतः पांढरा होतो.
आर्क्टिकपासून दक्षिणेस पूर्व अमेरिका ते पेनसिल्व्हेनिया व पश्चिमेस उत्तर न्यू मेक्सिकोपर्यंत त्याचा प्रसार आहे. तसेच ब्रिटिश बेटे ते जपान व दक्षिणेस अल्जीरियापर्यंतही त्याचा आढळ आहे. तो आपली राहण्याची जागा सहज बदलू शकतो. झाडेझुडपे असलेला प्रदेश, जंगल तसेच दमट व गवताळ भागात तो विपुल प्रमाणात आढळतो. उत्तरेकडील प्रदेशात आढळणारे प्राणी दक्षिणेस आढळणार्‍या प्राण्यांपेक्षा लहान असतात. लहान सस्तन प्राणी, पक्षी, अंडी, बेडूक व प्रसंगी अपृष्ठवंशी ( पाठीचा कणा नसलेले ) प्राणी यांवर तो उपजिविका करतो. ते लहान आकाराच्या भक्ष्याच्या डोक्याच्या खालच्या भागाला, तर मोठ्या भक्ष्याच्या गळ्याला दाबून धरून शिकार करतात. मोठे मांसाहारी प्राणी व शिकारी पक्षी स्टोटवर उपजीविका करतात. मादी नरापेक्षा लहान असते. वसंत ऋतूच्या शेवटी किंवा उन्हाळ्याच्या सुरुवातीला नर-मादीचे मिलन होते. गर्भावधी काल दहा महिन्यांचा असतो. एका वेळेला बिळात ३—१३ पिले जन्माला येतात. त्यांचे आयुर्मान ७-८ वर्षांचे असते.
स्टोट हिवाळ्यातील तलम व शुद्ध रंगाची फर यांसाठी प्रसिद्ध असून फरच्या व्यापारात तिला फार महत्त्व आहे. अशी फर मिळविण्याचा व्यवसाय मुख्यत: उत्तर यूरेशियात चालतो. इंग्लंडमध्ये एडवर्ड ( तिसरा ) याच्या काळात (१३२७—७७) ‘ एर्माइन ’च्या फरपासून बनविलेले कपडे फक्त राजघराण्यातील लोकांनाच वापरण्याची परवानगी होती. नंतर व्यक्तीची पत व प्रतिष्ठा लक्षात येईल या पद्धतीने फरचे कपडे वापरण्यास सुरुवात झाली. फरवरील काळ्या ठिपक्यांची उपस्थिती वा अनुपस्थितीवरून व्यक्तीचा स्तर वा पद ठरविले जात असे.
पहा : वीझल.
जमदाडे, ज. वि.