शेंड : (इं. आफ्रिकन मिल्क बुश लॅ. सिनॅडेनियम ग्रँटाय कुल- यूफोर्बिएसी). हे मांसल व रसाळ झुडूप मूळचे उष्णकटिबंधीय आफ्रिकेतील असून भारतात सर्वत्र आढळते. त्याची उंची ६ मी. पर्यंत असते. फांद्या सरळ व उभट असतात. खोड जाडजूड, हिरवे, शूलाकृती असते. पाने व्यस्त अंडाकृती, चमच्यासारखी, ७–१० सेंमी. लांब व ३–५ सेंमी. रुंद, विशालकोनी, साधारण जाड व मांसल असतात. त्यांची मध्यशीर गोलसर असते. छदमंडल ६-७ मिमी. व्यासाचे असते. ते वलयाकार, लवदार, फुगीर व लाल-निळे असते. त्याच्या आतील कडेवर पाच रुंद उभे दातेरी खवले असतात. नोव्हेंबर–फेब्रुवारीत यास फुलांच्या बहुशाखी वल्लरी आल्यावर ते सुशोभित दिसते.

शेंडातील पांढरा चीक अतिशय दाहक असतो. त्यामुळे तो कातडीला लागल्यास फार आग होते. रबराचा अंशही त्याच्यात आढळतो. कुंपणासाठी शेंडाचा वापर करण्याची काही ठिकाणी पद्धत आहे.

पटवर्धन, शां. द.