आधारस्वर : मध्यसप्तकाचा षड्ज हा संगीतातील आधारस्वर होय हा षड्ज साधारणपणे गायकाला सहजतेने लावता येण्यासारखा आणि रागानुरूप इष्ट त्या सर्व सप्तकांत फिरण्यास योग्य असा असावा लागतो. वादकाच्या बाबतीत तो वाद्य आणि वाद्यगुण यांना अनुसरून असतो. या आधारस्वराच्या गुणोत्तरात सप्तकातील इतर स्वर मिळतात आणि त्यायोगेच गायकवादकांना आपला सुरेलपणा सांभाळता येतो व श्रोत्यांना तो जोखता येतो. रागगायनातील आधारस्वरासाठी भारतीय संगीतात तंबोऱ्याचा उपयोग केला जातो. गायनातील वा वादनातील स्वरवाक्यांची पूर्ती वारंवार या आधारस्वरात मिळाल्याने अथवा त्याच्याशी अखंड प्रमाणसंबंध राखल्याने होते.
मंगरुळकर, अरविंद