स्टॅनाइट : सल्फाइडांच्या कॅल्कोपायराइट गटातील हे खनिज कथिलाचे गौण धातुक ( कच्च्या रूपातील धातू ) आहे. याचे स्फटिक चतुष्कोणीय [⟶ स्फटिकविज्ञान] असून हे बहुधा संपुंजित तसेच कणमय पुंजांच्या रूपात आढळते. रंग पोलादाप्रमाणे करडा ते लोखंडासारखा काळा कस काळा चमक धातूसारखी अपारदर्शक भंजन खडबडीत विषमदिक् व गलनीय [⟶ खनिजविज्ञान]. कठिनता ४.०० वि. गु. ४.३ — ४.५३ रा. सं. Cu2FeSnS4. हे कथिलाच्या धातुकयुक्त शिरांमध्ये कॅसिटेराइट, कॅल्कोपायराइट, वुल्फ्रॅमाइट, पायराइट व क्वॉर्ट्झ या खनिजांबरोबर आढळते. विरळा आढळणारे हे खनिज इंग्लंडमधील कॉर्नवॉलचे विविध भाग, बोलिव्हिया, झीहान ( टास्मानिया ), चेकोस्लोव्हाकिया इ. ठिकाणी आढळते. बेलमेटल ओअर व टिन पायराइट या नावांनीही हे ओळखले जाते. कथिलासाठी असलेल्या स्टॅनस या लॅटिन शब्दावरून स्टॅनाइट हे नाव आले आहे.
ठाकूर, अ. ना.